Monday, September 14, 2009

Mọi trích đăng xin ghi rõ nguồn http://www.phapluan.net/)

No. 2477 (Pham Dao dịch)

Tuy không thiêng liêng, hoa sen Hoa Kỳ

vẫn có những nét quyến rũ của nó

Moira Sheridan. Delawareonline. Ngày 10 tháng 9, 2009.

Rúc vào trong những làn thủy triều quanh khu đồn điền Núi Harmon gần Earleville, Maryland, sen Hoa Mỳ đang trong thời nở rộ suốt tháng 8.

Mọc đầy dẫy trong một vũng nước nhỏ hẹp, sen vẫn là một loại cây nước ít thấy tại Maryland, nơi nó chỉ mọc trong 4 con suối và dòng sông. Những chiếc lá bằng phẳng, tròn trịa và những nụ hoa lớn quá cỡ màu vàng bơ của nó bập bềng một cách nhịp nhàng, thỉnh thoảng tung lên khi có một chiếc xuồng lướt ngang qua. Những nụ hoa nhấp nhô và tán lá trải dài suốt những con kênh như một tấm thảm sống động.

Sen Hoa Kỳ (Nelumbo lutea) được tìm thấy phần lớn dọc bờ biển phía đông nước Mỹ, nơi nó thích những dòng nước tĩnh mịch của những con hồ và bờ ao. Nhưng nó cũng sống mạnh trong những con rạch và vũng nước không gợn sóng, nơi thân rễ của nó có thế lủi sâu vào trong đáy bùn.

Tại một vài tiểu bang, sen Hoa Kỳ được coi là cỏ dại, tuy nhiên tại những vùng nước bình lặng của Suối McGill, sen Hoa Kỳ thường được coi là đẹp như tranh thay vì đáng ghét.

Cùng họ hàng với giống sen thiêng liêng (Nelumbo nucifera), được biết đến với cánh hoa màu hồng khiêu gợi và dính liền với những biểu tượng của sự tinh khiết trong Phật giáo, sen Hoa Kỳ nhỏ và ít được biết đến hơn. Nó vừa thiếu sự thần bí vừa thiếu tính cách tượng trưng, nhưng những đóa hoa của nó không kém phần đẹp mắt, lá của nó không kém phần kỳ diệu và hạt của nó không kém phần to lớn.

Hoa sen lớn và có hình cái chén với tối đa là 20 cánh. Màu vàng của ho sen rất thanh tao, chói rực rỡ qua từng cánh sen như ánh trăng. Những chiếc lá màu xanh tròn trịa một cách tuyệt hảo, và do một lớp mạ giống như sáp, nước làm thành những hạt chuỗi giống như thủy ngân trên đỉnh của nó, bắt lấy ánh mặt trời trong một tia chớp pha lê, và lăn đi mất.

Một khi những cánh sen rụng xuống, đầu hạt sen quen thuộc - một phần không thể thiếu trong những buổi cắm hoa - tiếp tục mọc thành hình thù như vòi nước tắm. Bên trong từng chiếc vỏ bọc là các hạt giống mà có thể nằm ngủ đến gần 200 năm trước khi nảy mầm.

Sen Hoa Kỳ mọc từ những thân rễ dày, dưới nước. Một thân rễ của sen có thể sinh sôi nảy nở ra khắp hết nơi tại một địa điểm nhất định nào đó.

Chính vì bản chất “cấu sinh” này đã làm các nhà sinh vật học quan tâm với hai lý do trái ngược nhau.

Nếu tất cả các cây đều xuất sứ từ một nguồn gốc, sự đa dạng giới hạn về di truyền có thể làm giảm bớt cơ hội sống còn của nó. Mặt khác, nếu siêu-cây này mọc lan tràn không thể kiềm chế nổi trong những điều kiện lý tưởng, nó sẽ giết sạch các loại cây cỏ khác. Vì những lý do đó, một số tiểu bang coi sen Hoa Kỳ là đang bị đe doạ và tuyệt chủng và một số tiểu bang khác coi sen Hoa Kỳ là xâm chiếm.

Từ thân rễ, chúng mọc lên những chiếc lá to lớn, hình dĩa ăn, nằm trên mặt nước hoặc vượt lên trên những cuốn lá chắc cứng dính liền trực tiếp vào trung điểm của từng lá. Nói một cách khoa học, lá sen sợ nước một cách tột bực, được bao bọc trong một mặt nhám bảo vệ giống như sáp ở phía ngoài, làm cho nước cuốn thành viên và lăn đi mất. Khả năng này đã được xử dụng như một mô hình cho các kỹ thuật như là kỹ thuật cửa tự động lau chùi.

Trong nền văn hoá của thổ dân Hoa Kỳ, sen là một nguồn thức ăn quan trọng, đặc biệc là những thân rễ đầy chất bột được dùng để nướng hay luộc và ăn giống như là một loại rau. Những chiếc lá mới mọc vào mùa xuân có thể dùng để hấp giống như rau spinach, và hạt sen - được biết đến với tên đậu ao hay quả đầu vịt - vẫn là một loại thức ăn khô quan trọng cho động vật hoang dã.

Rễ, cành, và hạt sen đã được thổ dân Hoa Kỳ dùng làm thuốc.

Do khuynh hướng mọc lan tràn trong một ao hồ nhỏ của sen, tốt nhất là ngắm nhìn loại hoa dễ thương này trong môi trường sống bổn địa của nó.

Có nhiều dự định đang xảy ra tại khu đồn điền Núi Harmon để tổ chức một hội sen trong tháng 8 năm tới, vào lúc sen đang nở rộ, để du khách có thể ngắm nhìn những cây sen nở trong vũng ao, dưới chân đồi của ngôi trang viên. Để có thêm chi tiết, viếng thăm trang nhà www.mountharmon.org